In het drukke Nederlandse straatbeeld bewegen allerlei soorten verkeer langs elkaar: auto’s, scooters, vrachtwagens, bussen, voetgangers en veel (elektrische) fietsers. Vooral voetgangers en fietsers moeten voortdurend goed opletten. Ze zijn kwetsbaar ten opzichte van het gemotoriseerde verkeer en als er een ongeval plaatsvindt omdat er even niet goed wordt opgelet, lopen ze meer risico om gewond te raken. Daarom worden voetgangers en fietsers in de wet extra in bescherming genomen.
In artikel 185 Wegenverkeerswet is bepaald dat bij een ongeval tussen een motorvoertuig en een zwakkere verkeersdeelnemer in beginsel de bestuurder van het motorvoertuig aansprakelijk is, zelfs als het ongeval niet zijn schuld is. De bestuurder is aansprakelijk op grond van zijn rol als gemotoriseerd verkeersdeelnemer en niet – zoals gebruikelijk in het aansprakelijkheidsrecht – omdat hem iets te verwijten valt, zoals het overtreden van een verkeersregel. Deze vorm van aansprakelijkheid heet ‘risicoaansprakelijkheid’. Zo kan het dus gebeuren dat een automobilist aansprakelijk is voor de letselschade die een fietser oploopt bij een ongeval dat is ontstaan nadat de fietser door rood is gereden en de automobilist hem niet meer kon ontwijken.
100%- en 50%-regel
Kinderen tot 14 jaar worden in de wet maximaal beschermd. Bij een ongeluk met een motorrijtuig is de gemotoriseerde weggebruiker altijd volledig aansprakelijk. De gemotoriseerde verkeersdeelnemer is voor tenminste 50% aansprakelijk bij een aanrijding met een zwakkere verkeersdeelnemer die ouder is dan veertien jaar.
Er zijn maar weinig uitzonderingen mogelijk op deze regels. Alleen als de bestuurder van het motorrijtuig geen enkel verwijt te maken valt bij het ontstaan van het ongeval, kan de rechter van de 100%- of 50%-regel afwijken. Het gedrag van de zwakkere verkeersdeelnemer moet dan zo roekeloos en onverwacht zijn geweest dat de automobilist hiermee in redelijkheid geen rekening kon houden.
Billijkheidscorrectie
Als de aansprakelijkheid op basis van de genoemde 50%-regel is vastgesteld, kan de zogenaamde ‘billijkheidscorrectie’ nog leiden tot een hogere schadevergoedingsplicht. Daarbij kijkt de rechter naar de specifieke omstandigheden van het geval en de situatie van het slachtoffer. In veel gevallen leidt bijvoorbeeld de ernst van het letsel ertoe dat de automobilist een groter deel van de schade dient te vergoeden dan 50%, ook al had hij geen schuld aan het ongeval.
Juridische hulp
Wanneer je als voetganger of fietser het slachtoffer bent geworden van een verkeersongeval met een gemotoriseerde verkeersdeelnemer, dan heb je in de meeste gevallen recht op volledige schadevergoeding. Daaronder is ook begrepen een bedrag aan smartengeld. Het is verstandig om bij het verhalen van een schadevergoeding deskundige juridische hulp in te schakelen, bij voorkeur van een letselschadeadvocaat.