In Nederland vinden er jaarlijks drie- tot vierduizend ernstige arbeidsongevallen plaats, waarbij iemand tijdens zijn of haar werk letsel oploopt of komt te overlijden. Bovendien worden er ieder jaar ongeveer vierduizend gevallen van beroepsziekte gemeld. We spreken van een beroepsziekte bij een ziekte die het gevolg is van het werk en de omstandigheden waarin wordt gewerkt. Beroepsziekten worden in ons land geregistreerd door Het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten.
Voorbeelden van beroepsziekten:
- Asbestose of mesothelioom, als gevolg van het werken met asbest
- Long-, neus- of neusbijholtekanker, als gevolg van het werken met chroom-6 houdende stoffen
- Chronische Toxische Encephalopathie (CTE) of het Organo-Psycho Syndroom (OPS), als gevolg van langdurige blootstelling aan schadelijke verf en oplosmiddelen
- Extreme vermoeidheid, benauwdheid, verwardheid of bijvoorbeeld concentratieverlies, als gevolg van het werken met coronapatiënten (long-covid)
Aansprakelijkheid werkgevers
Werkgevers hebben de plicht om voor hun medewerkers te zorgen voor een veilige werkomgeving. Als die zorgplicht wordt geschonden en er vindt een ongeval plaats, is de werkgever aansprakelijk voor de gevolgen. Wel moet er een duidelijk causaal verband zijn tussen het letsel van het slachtoffer en het ongeval. In het geval waarbij een bouwvakker van een onveilige stijger valt en daardoor botbreuken oploopt, is ook de causaliteit geen ingewikkeld onderwerp. De werkgever draait dan op voor de schade die de bouwvakker lijdt.
In beroepsziektezaken is zowel de vaststelling van aansprakelijkheid als de causaliteitsvraag lastiger dan bij reguliere arbeidsongevallen. Vaak zijn de gezondheidsklachten door het werkelijk met schadelijke stoffen zoals chroom-6 of asbest heel langzaam ontstaan. Om te kunnen beoordelen of de werkgever de zorgplicht heeft geschonden, moet je in het verleden kijken om te onderzoeken of de veiligheidsvoorschriften die toen golden zijn geschonden. Dat is vaak een langdurig en complex traject.
Regeling Tegemoetkoming Stoffengerelateerde Beroepsziekten
De overheid is met een regeling gekomen om slachtoffers van beroepsziekten financieel tegemoet te komen. Werknemers die ziek zijn geworden doordat ze tijdens het werk in aanraking kwamen met asbest, allergenen of vluchtige oplosmiddelen kunnen in aanmerking voor een eenmalige financiële tegemoetkoming op grond van de Regeling Tegemoetkoming Stoffengerelateerde Beroepsziekten (TSB), die op 1 januari 2023 in werking is getreden. De hoogte van de tegemoetkoming is een vast bedrag van €22.839,00 voor het jaar 2023.
De regeling is bedoeld drie groepen van slachtoffers van beroepsziekten, namelijk voor werkenden met de ziekten:
- Longkanker door asbest
- Allergisch beroepsastma
- ‘Schildersziekte’ (OPS/CTE)
Uitbreiding kring van gerechtigden
Naar verwachting zal een aantal beroepsziekten aan deze lijst worden toegevoegd, zoals longkanker die veroorzaakt wordt door lasrook, dieselrook, metaalstof (zoals chroom-6) en silica, en blaaskanker, leukemie of andere bloedkankers, die veroorzaakt zijn door oplosmiddelen. De door de overheid aangestelde Adviescommissie Lijst Beroepsziekten heeft hierover positief geadviseerd.